Vier jongeren zijn begin december 2023 in opdracht van de gemeente Brunssum gestart met een onderzoek naar een actuele invulling van het thema ‘vrijheid’. Het resultaat van hun zoektocht, die hen de komende maanden door heel Nederland zal voeren, presenteren ze tijdens een jongerendebat dat gehouden zal worden in Brunssum in september 2024, bij de viering van 80 jaar bevrijding.
In september 2024 is het 80 jaar geleden dat Brunssum werd bevrijd van Nazi terreur en onderdrukking. Maar wat betekent ‘vrijheid’ anno 2024? En wat vraagt het van de huidige generatie? Dat is de opdracht waarmee vier jongeren uit Brunssum en omgeving de komende 10 maanden aan de slag gaan, als input voor een groot debat onder jongeren over het thema ‘Vrijheid – 80 jaar na de bevrijding’.
De jongeren die deze ‘expeditie’ ondernemen, zijn Jasmin Dijkstra (15 jaar) uit Oirsbeek, Ise Hildebrand (16 jaar) uit Treebeek/Brunssum, Ruben Gouders (17 jaar) uit Kerkrade, en Hidde Severens (18 jaar) uit Heerlen.
‘Hoop’
Het vertrekpunt voor Jasmin, Ise, Ruben en Hidde is een documentaire die de gemeente eerder maakte, ‘Hoop’ (2020-2023). Deze film vertelt het verhaal van de Joodse onderduik in Brunssum tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tientallen Brunssumse gezinnen stonden toen voor de morele keuze om een Joods kind op te vangen. ‘Hoop’ toont aan dat ieder mens voor keuzes komt te staan die het verschil kunnen maken. Keuzes met gevolgen, soms klein, soms van levensbelang.
De morele dilemma’s uit ‘Hoop’ gaan de vier jongeren gebruiken als een springplank voor een aantal wezensvragen rondom kwesties die juist nu, in de 21e eeuw, actueel zijn. Want leven in vrijheid anno 2024 betekent ook de vrijheid om keuzes te maken. Maar omdat levens elkaar raken, hebben die persoonlijke keuzes vaak ook consequenties voor anderen.
De opdracht voor Jasmin, Ise, Ruben en Hidde is daarmee: onderzoek hoe in onze sterk geïndividualiseerde samenleving, waarbij handelen vaak alleen wordt gestuurd door eigenbelang, wij ons bewust blijven van het belang van de ander en van het algemeen belang. Zoals vele Brunssumse gezinnen in de oorlog handelden door hun deuren te openen voor Joodse vluchtelingen.
Onderzoek
Het onderzoek van de vier jongeren richt zich op een aantal actuele maatschappelijke thema’s waar het eigenbelang en het algemeen belang flink kunnen botsen. Zo bezoeken Jasmin, Ise, Ruben en Hidde bijvoorbeeld Amnesty International en het Leger des Heils, maar ook de Nationale Dodenherdenking in Amsterdam. Ze gaan in gesprek met klimaatactivisten en met bedrijven die duurzaam bezig zijn (of juist niet). Ze praten met militairen werkzaam voor de NAVO over vrijheid en veiligheid in West-Europa en ontmoeten kinderen van vluchtelingen.
Jongerendebat
Al deze ervaringen en indrukken verwerken de jongeren in een programma voor een jongerendebat in september 2024, ‘Vrijheid – 80 jaar na de bevrijding’.
Ze bedenken subthema’s, formuleren stellingen, en doen voorstellen voor sprekers en inleiders. Aan het debat, dat wordt georganiseerd in samenwerking met de Debatunie, doen leerlingen mee van verschillende scholen voor voortgezet onderwijs in de Euregio.
Jasmin, Ise, Ruben en Hidde worden tijdens hun ‘expeditie’ gevolgd door een camera. Alle bezoeken en gesprekken, maar ook hun (onderlinge) discussies en bespiegelingen over hun opdracht en het thema ‘vrijheid’, worden vastgelegd in een documentaire die een vervolg is op ‘Hoop’. Met de productie van ‘Hoop 2’ (werktitel) wil de gemeente Brunssum bereiken dat het verhaal van ‘Hoop’ niet louter een verhaal van vroeger blijft, maar ook een verhaal van nu wordt, van de jongste generaties.
‘Hoop 2’ zal vertoond worden tijdens het jongerendebat, als bijdrage aan het inleidende programma.
Bevrijdingsweekend
Het project met Jasmin, Ise, Ruben en Hidde is een initiatief van de gemeente Brunssum.
De gemeente Brunssum werkt hierin samen met de Jack Aldewereld Stichting. De productie van de documentaire is in handen van Upendi Film. Upendi was ook verantwoordelijk voor de realisatie van ‘Hoop’.
Het jongerendebat is onderdeel van een breed programma waarmee de gemeente Brunssum volgend jaar, van 19 tot en met 22 september 2024, de 80e verjaardag van de bevrijding viert. Meer informatie over dit programma volgt nog.
Foto-onderschrift:
Jasmin Dijkstra, Ise Hildebrand, Ruben Gouders en Hidde Severens (vlnr) onderzoeken de komende 10 maanden de betekenis van ‘vrijheid’ voor de jongste generaties.
Foto: Pascal Moors.
